Ocalenie krzyża z cerkwi w Piorunce

W maju 2012 r. razem z pasjonatem historii Biecza i Beskidu Niskiego, ekspertem architektury cerkiewnej, Damianem Nowakiem, wybraliśmy się w objazd po śladach cmentarzy łemkowskich i cerkwiach w grybowskiej części Łemkowszczyzny, u stóp Gór Grybowskich, trasą od Florynki, przez Binczarową, Boguszę, Królową Ruską (Górną), z powrotem przez Berest, zahaczając o Kamianną i Łabową, a potem przez Piorunkę, Czyrną, Banicę i Izby. Efekt w postaci fotografii znaleźć można na stronie "Sagi Grybów" (niegdyś "Grybów"). Jednak nie skończyło się na fotografiach, a historia miała fantastyczny ciąg dalszy, choć nie brak w tej historii goryczy. Na cmentarzu obok dawnej cerkwi św.św. Kosmy i Damiana w Piorunce - łem. Perunce - nadal na terenie dawnego powiatu grybowskiego, fotografując cerkiew, odnalazłem za murem cmentarza pogięty, zardzewiały, wyrzucony do rowu krzyż. Wprawne oko Damiana zobaczyło w nim krzyż mieszczący się niegdyś na wieży cerkwi. Zadziałał dalej, przekazując go łemkowskiemu Stowarzyszeniu Ruska Bursa w Gorlicach. Trwały starania, aby zabytek, po odnowieniu, z należną czcią, ustawić powtórnie obok cerkwi w Piorunce, jednak pomysł ten napotkał opór. Ostatecznie krzyż, po wypiaskowaniu, ocynkowaniu i pomalowaniu, został wzbogacony o nowy witraż, a następnie... dokładnie 5 lat temu, 14 listopada 2016 r., co było dla mnie ogromnym zaskoczeniem i radością, krzyż został ponownie poświęcony i umieszczony obok cerkwi św.św. Kosmy i Damiana, ale nie w Piorunce, lecz w Studzionkach na Dolnym Śląsku, niewielkiej miejscowości, która zamieszkana jest przez Łemków wysiedlonych z Piorunki w czasie akcji "Wisła" w 1947 r. Krzyż - wyrzucony - przywędrował do swoich - wysiedlonych.

Dziękuję Damianowi za tamtą niezapomnianą wyprawę, której efektem jest mała "cegiełka" do naprawiania świata. Kamil Kmak

Fot. góra - Piorunka, Kamil Kmak 2012; dół - Studzionki, Dolny Śląsk, 14.XI.2016, o. Mirosław Cidyło, archiwum.przegladprawoslawny.pl