Eliezer Rieger, założyciel Haszomer Hacair, grybowski pionier w Ziemi Izraela

Jedną z niezwykłych grybowskich biografii, które były dla współczesnych grybowian zupełnie nieznane, jest życiorys prof. Eliezera Riegera (ur. w 1896 r. w Grybowie, zm. w 1954 r. w Izraelu). Dziś chcemy krótko przypomnieć jego sylwetkę, w dniu rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim 19 kwietnia 1943 r. Znaczna część bojowników getta, na czele z Mordechajem Anielewiczem (nota bene: którego imię nosi jedna z uliczek w Grybowie, o czym pisaliśmy rok temu), należała do organizacji Haszomer Hacair, której założycielem i pierwszym prezydentem był właśnie grybowianin, Eliezer Rieger.

Rodzice Eliezera, Józef i Anna, mieszkali przy grybowskim rynku, opodal kościoła. Doktorat Alvina Marsa, omawiający biografię profesora powstał w 1970 r. na Uniwersytecie Dropsie w Filadelfii, a w 2018 r. ukazała się książka autorstwa wnuczek profesora. Z pewnością będziemy przybliżać tę nietuzinkową postać i związane z jego dzieciństwem w Grybowie anegdoty, w dłuższym, spolszczonym opracowaniu.

Eliezer już jako młody, dwudziestoletni zaledwie mężczyzna, po odebraniu wykształcenia w gimnazjum w Krakowie (Grybów opuścił w wieku 10 lat), w Wiedniu zakłada żydowską syjonistyczną organizację skautową Haszomer Hacair i zostaje jej pierwszym prezesem. Już wcześniej zajmował się redakcją periodyków, jak wydawana we Lwowie "Moriah", w 1917 r. w Wiedniu sam wydał (ilustracje poniżej) "Poradnik dla kierowników szomrowych". W latach 20. dokonuje aliji (imigracji) do Brytyjskiej Palestyny, Ziemi Izraela. Tam włącza się w prace na uniwersytecie, tworzy pionierskie dzieła naukowe, podręczniki nauki języka hebrajskiego, wytyczne i programy nauczania. W ostatnich latach życia zostaje dyrektorem generalnym w Ministerstwie Edukacji i Kultury.

Od wnuczki profesora otrzymaliśmy piękne portrety jego rodziców, które będziemy publikować wraz z szerszym opracowaniem życiorysów rodziny, w tym archiwaliami pozyskanymi z Archiwum Narodowego w Krakowie (Oddział w Nowym Sączu). Oprócz Eliezera i rodziców na uwagę zasługują wuj profesora, Samuel Goldberg, grybowianin i pionier syjonizmu w Galicji, oraz bracia profesora, Saul i Naftali.

Fot.: "Poradnik dla kierowników szomrowych", E. Rieger, Wiedeń 1917,

"Encyclopedia of the Founders and Builders of Israel", D. Tidhar 1947-1970.

Oprac. Kamil Kmak