Nagrobek Konstancji hr. Stadnickiej a rodziny Hochstimów

Jednym z piękniejszych nagrobków na grybowskim cmentarzu jest ten należący do zmarłej w 1881 r. hrabiny Konstancji z Zielińskich Stadnickiej, córki właścicieli Białej Niżnej i Gródka Cyryla i Amalii Zielińskich. Choć wybitnie estetyczne, to niewątpliwie bardziej skromne miejsce pochówku od należącego do jej męża, hr. Eustachego Stadnickiego, który spoczął kilka lat wcześniej w obszernej rodzinnej kaplicy tuż obok kościoła św. Katarzyny (dziś: Kaplica Męki Pańskiej). Nieznana jest przyczyna, dla której Konstancja nie spoczywa obok męża.

Uważne oczy dostrzegą na grobie hrabiny sygnaturę kamieniarza: "F. HOCHSTIM W KRAKOWIE". Zakład kamieniarski Fabiana (Feiwela) Hochstima, znajdujący się przy ul. św. Gertrudy i później przy ul. Poselskiej w Krakowie, miał wielką renomę nie tylko w Galicji, ale i poza jej granicami. Krakowscy Hochstimowie nie tylko byli autorami prawdziwych dzieł sztuki kamieniarskiej, autorami nagrobków, które dziś znajdują się na cmentarzach, poza Krakowem: Warszawy, Rzeszowa, Tarnowa, Mielca, Żywca itd., ale również powierzano im prace przy grobowcach królewskich w kryptach wawelskich i przy renowacji Sukiennic. Hochstimowie należeli do Izraelitów Postępowych, byli mocno akulturowani do polskości, związani byli z synagogą Tempel przy ul. Miodowej. Co ciekawe, w Grybowie w początku XX wieku zamieszkał potomek innej gałęzi Hochstimów, Juda Hochstim, ur. w 1892 r. w Krakowie syn Mortka i Sary zd. Birnstein, który ożenił się z urodzoną w Grybowie Itą Kaufteil, córką Chaima i Racy Lieby; w domu przy ul. Sandeckiej (Kazimierza Wielkiego) grybowscy Hochstimowie wychowywali trzy córki, Dobę, Małkę i Nechę, oraz syna Markusa. Cała rodzina zginęła w Zagładzie, ich imiona i nazwiska znajdują się na pomniku "Ludzi, nie liczb" na żydowskim cmentarzu w Siołkowej.

Konstancja hr. Stadnicka przed śmiercią przekazała majątek, w tym przede wszystkim dwór w Białej Niżnej, zakonowi sióstr św. Dominika z Wielowsi, który do dziś trwa tam od ponad wieku.

1 i 2 listopada wspomnijmy Konstancję i Eustachego Stadnickich z Białej Niżnej, a także rodzinę Hochstimów z Grybowa.

Fot. i oprac. Kamil Kmak