- Kamil Kmak
Wina Finka
Pan Piotr Zielonka, kolekcjoner, podzielił się swoim znaleziskiem, żeby zbadać jego historię.
Dość łatwo było zidentyfikować dawnego właściciela pieczęci. Jest to pieczęć zakładu wytwórni win Mendla Finka. W dokumentach z początku XX wieku oraz lat 20.-40. znajdujemy wiele wiadomości o rodzinie Finków. Wg książki telefonicznej z 1932 r. Mendel Fink, pod adresem Rynek 21 prowadził wytwórnię win, a Netti Fink, żona Wolfa Finka, prowadziła sklep galanteryjny i papierniczy. Pochodziła ze Zborowa na Słowacji.
Inicjały Netti (N. Fink) znajdziemy również na pocztówkach z kolekcji p. Sławomira Dziadzio, wydawanych od 1922 do 1940 r. (www.widokowki.gorlice.pl).
Natomiast na zdjęciu z 1923 r. z kolekcji Łemka, emigranta z Berestu do USA, Ivana Masleya, będącym w posiadaniu p. Waltera Maksymowicza, widzimy kamienicę Finków z napisem nad wejściem: "Hurtowny skład papieru".
Mendel Fink urodził się w roku 1886 w Grybowie jako syn Salomona i Reizli z Gottlobów. Obie rodziny wywodziły się z najstarszych grybowskich rodów żydowskich. Wolf Fink z Białej Wyżnej, mąż Netti i właściciel kamienicy w Rynku, prawdopodobnie stryj Mendla, w 1908 r. był przełożonym synagogi. Mendel z żoną Sabiną mieszkali przy ul. Ogrodowej. Sabina Fink zd. Bałamut urodziła się w 1888 r. w Rzeszowie. Ojciec Mendla, Salomon, był przez jakiś czas właścicielem kamienicy pod aresem Rynek 2, a następnie wybudował nową pod adresem Rynek 19. Córka Salomona, Estera, była żoną Eliasza Gottloba, właściciela piwiarni i cegielni.
W Grybowie "nad Targowicą" (obecną Szkołą Podstawową nr 1) mieszkał jeszcze Mozes Fink z rodziną. W wykazie emigrantów z Grybowa do USA z 1907 r. (archiwum Ellis Island) znaduje się młode małżeństwo Abraham i Maria Fink z synem Beniaminem. W Białej Wyżnej mieszkało kilka rodzin Finków. Z tego rodu wywodziła się żona właściciela tartaku w Kąclowej Abrahama Zorna, babka doktora Henryka Kohna z Grybowa. W aktach metrykalnych obwodu grybowskiego odnotowana jest śmierć Beniamina Finka, właściciela karczmy w Białej Wyżnej, w roku 1900, w wieku 70 lat.
Netti, wdowa po Wolfie, oraz ich dzieci: Ryfka, Laja, Beniamin, Brandla, Sprynca oraz Ozjasz Hersch, zginęli 20 sierpnia 1942 r. rozstrzelani w niemieckiej egzekucji w Białej Niżnej pod Grybowem. Podobnie Sabina Fink z córką Rachelą Goldberg. Nieustalone jest miejsce, data i przyczyna śmierci Mendla Finka. Teczka dotycząca zagłady rodziny Fink znajduje się w wykazie akt krakowskiego oddziału IPN.
Niewiadome są losy córki Netti i Wolfa, Racheli Stub, która mieszkała przy Sądeckiej i handlowała kawą, oraz dzieci Mendla i Sabiny: Lai, Heleny i Wolfa Fink oraz Rebeki Schwimmer. Prawdopodobnie zginęli w obozie śmierci w Bełżcu jak przeszło 9 na 10 Żydów z naszych okolic. Jeden z synów Mendla i Sabiny, Leib, zmarł w Grybowie w 1933 r. w wieku 17 lat.
