- Kamil Kmak
24 kwietnia 1942, egzekucja Rady Żydowskiej w Parku Miejskim
Grybowska rodzina Brodmannów, 1922 r. Eliasz i Anna Brodmann z dziećmi: z przodu bliźnięta Dawid i Mania, na kolanach ojca Janek, na rękach matki Abraham, z prawej stoi Rozalia.
Eliasz Brodmann został zamordowany przez Niemców na Plantach (dzisiejsza nazwa: Park Miejski) dokładnie 75 lat temu, w egzekucji grybowskiej Rady Żydowskiej (niem. Judenrat), 24 kwietnia 1942 roku. W mieście brak jakiegokolwiek upamiętnienia tej tragedii. Żydowskich ofiar nie wymieniono na Pomniku Ofiar Faszyzmu w Parku Miejskim (nieopodal miejsca egzekucji Judenratu), choć zginęło ich z Grybowa 10-krotnie więcej niż Polaków.
19 kwietnia 2012 wnuk Janka, Nick Bravin napisał artykuł do "Huffigton Post" (jeden z najpoczytniejszych portali internetowych w USA), w którym opisał m.in. egzekujcę na grybowskich plantach 24 kwietnia, oczami Janka: „Mój dziadek Jack nigdy nie zapomni dnia, kiedy widział przez małe okno w biurze jak jego ojciec ginie w parku miejskim w Grybowie z rąk słynnego nazisty Hamanna. Było to w dniu 22 urodzin Jacka.” Świadectwo Brodmannów, którzy przeżyli Zagładę swojej rodziny i swojego narodu, posłużyło w czasie procesu Heinricha Hamanna w Bochum w latach 1965-66.
Pozostali znani z imienia zabici członkowie Judenratu to: Szymon Baldinger, Mendel Goldman (i dwaj bezimienni synowie), Izaak Chaim Herbach, Salomon Faber, Hersch Langsam, Samuel Neugroeschel, Józef Mandel, Salomon Goetz. Ciała zabitych polecono przewieźć i zakopać na cmentarzu żydowskim ojcu Leona Schagrina, jednak wykonali to sam 15-letni Leon z kolegą Romkiem Blaunerem, na cmentarzu ciała zakopywał pan Romanek z synem Emilem. Wóz Schagrinów, którym przewieziono ciała kilkunastu ludzi, w drodze zostawiał krwawy ślad ciągnący się przez całe miasto... Leon opisuje zdarzenie w książce "The Horse Adjutant" (wyd. Leon and Betty Schagrin Foundation, S. Shooster, 2011).
Fotografie pochodzą z archiwum Aliany Brodmann, córki Ocalonego z Auschwitz grybowianina Dawida Brodmanna, syna Eliasza. Link do artykułu o Jakubie (Jacku) Brodmannie w "Huffington Post": http://www.huffingtonpost.com/nick-bravin/knowing-jack-holocaust-re_b_1435615.html
