Seminarium edukacyjne przewodników izraelskich - wizyta w Grybowie / Seminary for Israeli Guides

[ ENG below]

W Grybowie gościła dziś liczna, 45-osobowa grupa przewodników, biorących udział w letnim Seminarium Edukacyjnym dla Przewodników Izraelskich po Polsce, która podróżuje po południowej Polsce alternatywnymi szlakami, z nastawieniem na odkrywanie mniej uczęszczanych miejsc i lokalnych aktywności dla ochrony dziedzictwa polsko-żydowskiego. Kamil Kmak i Anna Boruch mieli okazję oprowadzenia grupy po cmentarzu żydowskim w Grybowie (adm. Siołkowa), pokazania synagogi i muralu z rodziną Gottlobów i Kapnerów przy ul. Kilińskiego oraz podzielenia się doświadczeniami działania od ponad 10 lat na rzecz historii i ocalałych zabytków polskich Żydów z Grybowa i okolic, od współpracy w powstaniu książki biograficznej ocalałego żydowskiego chłopca, Leona Schagrina w 2010 r., przez kolejne inicjatywy sprzątania cmentarza, prace archiwalne, wywiady z mieszkańcami, odszukiwanie Ocalałych z Zagłady, prowadzenie sieci społecznościowej, spotkania upamiętniające w Białej Niżnej łączące miejscowych grybowian z potomkami grybowskich Żydów, gromadzenie imion i nazwisk ofiar z grybowskiego getta, projekt Ludzie, Nie Liczby-People, Not Numbers - Grybów w 2019 r. z Dariusz Popiela i Jolanta Kruszniewska, kontynuacja prac nad "Księgą Pamięci" o grybowskich Żydach i międzykulturowy projekt murali, w ramach którego powstały m.in. murale z ofiarami Zagłady. Opowiedzieliśmy o kilkusetletniej historii grybowskich Żydów, o ich zróżnicowanej, tętniącej życiem społeczności przed hitleryzmem i o okresie II wojny światowej, utworzeniu getta w Grybowie, masowych egzekucjach, aż po tzw. likwidację getta 20 sierpnia 1942 r. i śmierć 360 grybowian w Białej Niżnej i ponad tysiąca w Bełżcu. Na cmentarzu w Grybowie zabrzmiał dziś kadisz za dusze zmarłych i pomordowanych. Był to niesamowity wstęp do miesiąca sierpnia, który w Grybowie i na Sądecczyźnie jest miesiącem szczególnie poświęconym tragedii Zagłady. Wkrótce przedstawimy plan wydarzeń rocznicowych, oprócz Gródka n. Dunajcem 9 sierpnia, jak co roku także w Białej Niżnej i Grybowie, z konkretnymi datami i godzinami spotkań i prezentacji.

[ ENG] Today Grybow has been visited by a group of 45 tour guides, members of summer Educational Seminary for Israeli Guides to Poland, who travel across south of Poland to search for less-visited places and look for local activists who care about Polish-Jewish common heritage. Kamil Kmak and Anna Boruch had occasion to guide the group to the Grybow Jewish cemetery (located just outside the town borders, in Siolkowa village), the synagogue and the mural with Gottlob and Kapner families on Kilinski St. and to share over 10 years of experience in activities to research and protect the Polish-Jewish history and culture – from the cooperation to create a biography book on the Shoah Survivor Leon Schagrin, a Jewish boy from Grybow, back in 2010, through following initiatives to clean the overgrown cemetery, archive research, interviewing the locals and the Survivors and their families, social networking – offline and online, memorial meetings in Biała Niżna over the mass grave since 2015 with local people and the descendants of the Shoah Survivors from Grybow and area, collecting the first and last names of the victims, then the project ‘People not numbers’ with Dariusz Popiela and Jolanta Kruszniewska in 2019, then continuing work on ‘The Book of Memory’ (‘Sefer Gribov’) about the Grybow Jewish Community and cross-cultural project ‘Quiet Memorial’, in which 7 murals were already painted in Grybow and area, featuring, among others, two murals with the Jewish families, victims of the Shoah. We told the story of few hundred years of Jewish life in Grybow, once a vibrant, diverse community before the hitlerism and tragedy of World War Two and the Shoah, when ghetto was established in Grybow, with mass executions, until final so-called ‘liquidation of the ghetto’ on August 20th 1942, when 360 Jews were killed in adjacent village of Biała Niżna, and over a thousand Grybowers were killed in Bełżec death camp. The Kaddish prayer was recited today at the Grybow cemetery. This was a remarkable introduction to the month of August, which for Grybow and entire Nowy Sacz area means a month of sorrow and remembrance of Shoah. Soon we will share exact dates and hours of our memorial events, in Gródek upon Dunajec on the August 9th, but also, as every year, in Biała Niżna and Grybów.